De gebouwen van de werk- en bewaarplaats E.S. Etterbeek bevinden zich in de driehoek die gevormd wordt enerzijds door de Triomflaan aan de universitaire campus van Brussel en anderzijds door de spoorlijnen Brussel - Namen en Schaarbeek - Halle.
Ze kunnen met het openbaar vervoer bereikt worden via de spoorwegstations Etterbeek en Delta, het metrostation Delta of de autobuslijn 71.
Het terrein beslaat een oppervlakte van bijna 8 ha.
De gebouwen kenden hun oorsprong tijdens de eerste wereldoorlog (1914-1918). Ze werden door de Duitsers opgericht om de diensten te herbergen die belast waren met de Zeppelins.
Die gebouwen werden teruggevorderd als oorlogsschade en toegewezen aan de "Werkplaats der Seinen" van de Staatsspoorwegen, die in 1926 in concessie werden overgeheveld naar de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (N.M.B.S.).
In de loop der jaren werden verbeteringen en moderniseringen doorgevoerd. Er werden nieuwe gebouwen ontworpen om aan de behoeften van de nieuwe spoorwegtechnieken te voldoen.
Zo werd in 1956 een sociaal gebouw opgericht, dat kleedkamers, stortbaden en een personeelsrestaurant bevat. Het administratief gebouw dateert van 1980. De bijgaande schets toont de juiste situering van de verschillende afdelingen.
Op dit ogenblik wordt gewerkt aan een project dat de oprichting van een hoogbouwmagazijn beoogt.
De Werk- en Bewaarplaats E.S. maakt deel uit van de Directie E.S. (Elektriciteit en Seininrichting) van de N.M.B.S.
De diensten werden onderverdeeld in een Bewaarplaats, twee Werkplaatsen (de afdelingen Mechanica en Elektro-Mechanica) en een administratieve dienst.
De Bewaarplaats zorgt voor de bevoorrading van het hele spoorwegnet voor wat de dienst "Elektriciteit en Seininrichting" aangaat. Het betreft hier zowel materiaal voor de seininrichting als voor bovenleidingen, televerbindingen, verlichting en verwarming.
De voornaamste werkzaamheden van de Werkplaats zijn gericht enerzijds op de herziening en de herstelling van de diverse uitrustingen van de dienst "Elektriciteit en Seininrichting" en anderzijds op het ontwerpen, oppuntstellen en vervaardigen van nieuwe toestellen en prototypes.
De administratieve dienst staat uiteraard in voor de administratieve en boekhoudkundige afhandeling van aankopen, bestellingen en personeelszaken.
De Bewaarplaats heeft tot taak het ganse spoorwegnet te voorzien van voorraad artikelen voor seininrichting, bovenleiding, televerbindingen, verlichting en drijfkracht. Het betreft +/- 15.000 artikelen die zowel voor onderhoud als voor infrastructuurwerken nodig zijn.
Bij het bevoorradingsbeheer wordt gebruik gemaakt van een computerprogramma op de centrale computer van de N.M.B.S. in Brussel-Zuid. Dit programma volgt alle verbruiken en bestellingen en nodigt ten gepasten tijde uit tot het plaatsen van nieuwe bestellingen. Voor het beheer van de magazijn-verrichtingen te Etterbeek wordt thans een lokale computer ingeschakeld waarvan de eerste toepassingsmodule eerstdaags operationeel zal zijn.
In voorbereiding hiervan wordt sinds anderhalf jaar gebruik gemaakt van een microcomputer waarmee o.a. een volgsysteem voor +/- 10.000 kabel-haspels beheerd wordt.
De magazijnverrichtingen omvatten in hoofdzaak de aankomst, de keuring, het stockeren en het verzenden van de artikelen, het volgen van verpakkingen alsook de administratieve en boekhoudkundige taken die met dit alles samengaan.
De Bewaarplaats doet ook nog aan de opvang en de triëring van de materialen die vanuit het ganse net worden teruggezonden, teneinde de eventuele recuperatie ervan voor te bereiden.
De afdeling Mechanica is gelast met het nazicht en de herstelling van sommige toestellen die van over het hele net toegestuurd worden.
Scheikundige ontvettingsbaden en een glaskorrelstraalinstallatie zijn beschikbaar om alle toestellen grondig te reinigen vooraleer ze behandeld worden.
De verschillende stangen voor de bediening en de controle van de wissels, worden elektrisch aan elkaar gelast. Deze afdeling staat ook in voor de kwalitatieve controle van deze gelaste stangen, waarvoor een zeer grote betrouwbaarheid noodzakelijk is. De aluminium sluitbomen voor overwegen worden volgens een gelijkaardige werkmethode behandeld.
Op die manier kan de Maatschappij binnen een zeer korte termijn het hoofd bieden aan haar talrijke behoeften, ondanks de grote verscheidenheid op dit gebied.
De heftraktoren, gebruikt voor de behandeling van colli in de verschillende stations van het net, ondergaan in deze werkplaats een cyclische controle. Naargelang de intensiteit van benuttiging gebeurt die controle om de 12, 18 of 24 maanden.
Bovendien vervaardigt de afdeling Mechanica uitzonderlijk, en in kleine reeksen, bepaalde toestellen en mechanische uitrustingen.
Deze werkplaats verzekert de cyclische controle van de elektro-mechanische toestellen die gebruikt worden door de dienst Elektriciteit en Seininrichting.
Zo worden de veiligheidsrelais om de tien jaar aan een grondig onderzoek onderworpen. Hierdoor bekomen ze opnieuw hun oorspronkelijke betrouwbaarheid.
Ook de verreschrijvers, die de overseining van de bijzonderste treingegevens tussen de hoofdstations verzekeren, ondergaan na 10.000 uren dienst een volledige herziening.
In samenwerking met privé-firma' s verzekeren sommige onderafdelingen van de afdeling Elektro-Mechanica de volledige uitrusting van de moderne seinposten van het type "Al-Relais". De levering en de opstelling van de bedieningslessenaars, het optisch controlebord, de kast met hulpsleutels en de gestellen van de relaiszaal worden op die manier verzekerd.
Deze werkplaats staat eveneens in voor de gecentraliseerde uitrusting van de telefonische verbindingen waarover de seingever moet beschikken. Deze uitrusting is zo ontworpen dat de individualisering van om het even welke oproep verzekerd is.
Door de zorgen van de afdeling Elektra-Mechanica worden tevens bepaalde prototypes van installaties ontworpen en op punt gesteld. Enkele voorbeelden hiervan:
Zo worden de nieuwe technieken in onze werkplaatsen bestudeerd om op een soepele en efficiënte manier aan alle mogelijke vereisten te kunnen voldoen.
Bijzondere aandacht wordt besteed aan de veiligheid en de gezondheid van de werknemers.
Een veiligheidscomité vergadert elke maand om alle problemen inzake veiligheid en hygiëne te onderzoeken. Het behandelt eveneens de arbeidsongevallen die zich voorgedaan hebben. Dit comité is paritair samengesteld uit:
Door middel van veiligheidsconferenties wordt het personeel bewust gemaakt van de rol die het speelt voor zijn eigen veiligheid en die van zijn collega's. Deze besprekingen worden gehouden in kleine groepen (een tiental bedienden}, onder de leiding van een animator.
De nieuwe personeelsleden worden door hun werkmakkers ingelicht over de taak die zij zullen uitvoeren en over de verschillende aktiviteiten van de werkplaats. Zo ontstaat een klimaat van wederzijds vertrouwen.
Een eetzaal, uitgerust met een moderne keuken, laat het personeel toe een warm middagmaal te gebruiken.
| 1 | Magazijnen | 10 | Schrijnwerkerij |
| 2 | Administratief gebouw | 11 | Plaatslagerij |
| 3 | Kleedkamers en mess | 12 | Werkplaats elektro- mechaniek |
| 4 | Werktuigmachines | 13 | Ontvangst en verzending |
| 5 | Smidse | 14 | Telex en computerzaal |
| 6 | Werkplaatsen mechaniek | 15 | Zager IJ |
| 7 | Werkplaats lassen | 16 | Kaai |
| 8 | Algemene diensten | 17 | Verschillende |
